شجریان هم نوا با بم خواند

 

شجریان سال ها در ایران کنسرت اجرا نکرده بود

محمدرضا شجریان پس از سال ها برای مردم و به خاطر مردم خواند. آن هم چه خواندنی !

چند سال بود به دلایلی که هرگز گفته نشده، به بهانه های مختلف از اجرای برنامه های او در داخل کشور ممانعت می شد. پس از زلزله دهشتبار پنجم دی در بم، شجریان اعلام کرد به نفع مردم بم خواهد خواند و خواند.

این کنسرت به مدت سه شب پی در پی از بیست و چهارم تا بیست و ششم دی در تالار بزرگ کشور واقع در ساختمان وزارت کشور ایران برگزار شد.

با توجه به وسعت و ظرفیت ۳۰۰۰ نفری تالار قیمت بلیت ها از نه هزار تا سی هزار تومان بود. در سه روزی که بلیت به فروش می رسید، از صبح زود صف های طولانی در برابر مراکز فروش بلیت تشکیل می شد. به رغم اینکه برای جلوگیری از ورود بلیت به بازار سیاه تمهیداتی اندیشیده شده بود و به هیچ کس بیش از دو بلیت فروخته نمی شد، اما دلال ها موفق شدند قیمت بلیت را در بازار سیاه در مواردی تا صد و پنجاه هزارتومان بالا ببرند.

در طول برگزاری کنسرت ها، تعداد زیادی مامور انتظامی و یک ماشین آتش نشانی با راننده و در محوطه بیرونی تالار ایستاده بودند.

پس زمینه صحنه با نمای ویران و کاهگلی ارگ بم تزیین شده بود و شجریان و ارکسترش بر تلی از خشت و خاک نشسته و برنامه اجرا کردند.

پیش از آغاز برنامه متنی که شجریان در باره بم و بازماندگانش نوشته بود، با صدای خودش پخش شد. قسمتی از گفتار چنین بود : « ... آنها که فرصت یگانه زندگی را باختند، قربانی غفلت همه ما شدند، هم از این روست که باید یادشان را زنده نگه داریم تا دیگر بار جامعه ما شاهد قربانیانی چنین بی شمار و گسترده نباشد. اکنون باید توان زاری خود را به نیروی زندگی بدل کنیم و امید را برای آنان که مانده اند، ارمغان آوریم . کودکانی که وجودشان سرچشمه شادی و سبکباری زندگی است، فردایی روشن را چشم در چشم ما دوخته اند. ایران آینده را کودکان امروز می سازند. دوستشان بداریم.»

این متن با جمله « خاک پای ملت ایران محمد رضا شجریان » به پایان می رسید.

شجریان را بزرگان موسیقی سنتی ایران، حسین علیزاده و کیهان کلهر با تار و کمانچه همراهی می کردند و همایون شجریان نیز هم تنبک می زد و هم در خواندن بعضی قسمت ها با پدرش همکاری می کرد.

دربخش نخست شعر مشهور مولانا «بی همگان به سر شود» در دستگاه نوا و گوشه نهفت توسط این گروه اجرا شد.

سپس با کمانچه نوازی گوش نواز کیهان کلهر آواز کرد بیات با غزلی از هوشنگ ابتهاج توسط استاد شجریان اجرا شد.

بعد استاد دوبیتی هایی از باباطاهر را در کرد بیات و در آخر تصنیف « بی همگان به سر شود » را در دستگاه نوا خواند. در بعضی موارد آواز یا تصنیف دوصدایی خوانده می شد و در قسمت هایی همایون شجریان یک لحظه بعد از استاد می خواند و به نظر می رسید که صدای دوم پژواک صدای اول است. این سبک از اجرا که بسیار جذاب بود، برای نخستین بار در ایران اجرا می شد.

آنها که فرصت یگانه زندگی را باختند، قربانی غفلت همه ما شدند، هم از این روست که باید یادشان را زنده نگه داریم تا دیگر بار جامعه ما شاهد قربانیانی چنین بی شمار و گسترده نباشد. اکنون باید توان زاری خود را به نیروی زندگی بدل کنیم و امید را برای آنان که مانده اند، ارمغان آوریم . کودکانی که وجودشان سرچشمه شادی و سبکباری زندگی است، فردایی روشن را چشم در چشم ما دوخته اند. ایران آینده را کودکان امروز می سازند. دوستشان بداریم

بخشی از متنی که شجریان برای بم و بازماندگانش نوشته است

قسمت دوم با قطعه ای از ساخته های علیزاده در دستگاه راست پنجگاه و شعر سعدی آغاز شد.

سپس تصنیف دلنشین « سمن بویان»، ساخته کیهان کلهر اجرا شد و بعد شعر معروف حافظ ، از این سموم که بر طرف بوستان بگذشت / عجب که رنگ گلی ماند و عطر نسترنی / ... به صبر کوش تو ای دل که حق رها نکند / چنین عزیز نگینی به دست اهرمنی / در گوشه نی ریز و با صدایی در اوج خوانده شد.

پس از آن طبق برنامه نوبت چهار مضراب دشتی ساخته علیزاده و تصنیف « فریاد» با شعری از اخوان ثالث بود. شنیدن این تصنیف که در اوج و در قسمت هایی دوصدایی اجرا می شد، روح و روان آدمی را تکان می داد.

بعد یک هم آوازی در قرائی با دوبیتی های بابا طاهر و در آخر تصنیف « بوسه های باران» ساخته علیزاده با شعر شفیعی کدکنی خوانده شد.

پس از پایان برنامه حاضران به احترام شجریان برخاستند و دقایق متمادی او و گروهش را تشویق کردند. جمعی از جوانان به نزدیک صحنه رفتند و ضمن تشویق از استاد می خواستند تا تصنیف « مرغ سحر » را بخواند. و استاد خواند. چه خواندنی.

جوانان دست هایشان را بالای سر برده و با حرکاتی آرام به طرفین حرکت می دادند. شجریان با اشاره دست از آنها خواست تا با او و همایون بخوانند و لحظاتی بعد جمعیت حاضر در تالار هم صدا با استاد می خواندند. و البته در میان آن همه صدا، صدای شجریان به خوبی شنیده می شد. عجبا که این ملت هنوز با اشعار دوران مشروطیت درد خود را بیان می کند.

شجریان اعلام کرده با درآمد این کنسرت ها و آنچه که مردم به حساب او واریز کنند یک مکان فرهنگی در بم ساخته خواهد شد. می توان شهادت داد که هزینه هر آجر این بنا را مردم با عشق پرداخت کرده اند.

اگر روزگاری مورخی بخواهد تاریخ اجتماعی بیست و پنج سال گذشته را بنویسد، یکی از مستندات معتبر برای پی بردن به شرایطی که مردم در این مدت در آن زندگی کرده اند، مروری بر آثار محمدرضا شجریان خواهد بود. چرا که او همیشه از مردم و برای مردم خوانده است.